Maakbaarheid is een groot goed in onze westerse cultuur. De ideeën dat we onze problemen op kunnen lossen, dat we ‘iedere dag een beetje beter’ worden, en dat we alles kunnen bereiken als we maar willen, geven ons een gevoel van grip en controle. Door actie, discipline en doorzettingsvermogen, bereiken we onze doelen en zullen we alles te boven komen.
Dit prachtige menselijke vermogen tot creativiteit en actie is in de Chinese 5 elementenleer voorbehouden aan het Hout-element. Dit element staat bol van groei, initiatief, doelgerichtheid en vernieuwing. Het is de scheppende kracht die zich zowel mentaal (met innovatieve ideeën en creatieve oplossingen) als fysiek (arbeid en inzet) uit. Wanneer het Hout-element in balans is, heeft iemand dus doorzettingsvermogen en houdt de flexibiliteit van geest om andere oplossingen te bedenken wanneer hij of zij geconfronteerd wordt met tegenslag.
In mijn praktijk kom ik niet vaak cliënten tegen die een duidelijk energietekort hebben in dit element. Bijna altijd is er sprake van een exces: een teveel aan energie in het Hout-element. Ze zijn te actief, te initiatiefrijk, verzinnen teveel nieuwe plannen en houden teveel ballen in de lucht. Dit uit zich vaak in lichamelijke klachten als peesontstekingen, nek- schouderklachten, hoofdpijn, onrust (niet stil kunnen zitten), gevoelens van gejaagdheid of zelfs agressie, en zich verplaatsende en steeds weer terugkomende pijnklachten (dan weer een tenniselleboog, pijn in de schouder, een peesontsteking in de heup etc).
Wanneer ik mijn cliënten uitleg wat ik waarneem en ze vertel hoe deze klacht van ‘teveel Hout’ zich vertaalt op alle gebieden van hun leven, onderbreken ze me niet zelden en zeggen ongeduldig: ‘helder, ik begrijp het. En wat kan ik daar aan doen?’ Mijn antwoord was dan altijd: ‘Niets… je kunt er helemaal niets aan doen.’
Eigenlijk zei ik dat niet goed, ik zou moeten zeggen: je kunt het beste nietsdoen. Even geen doelen stellen, geen actie ondernemen. Liever juist schrappen, tijd vrijmaken, afspraken afzeggen, en niet hardlopen om de 5 km onder de 20 minuten te lopen maar gaan wandelen in het bos en dan de tijd vergeten, het pad kwijtraken en verdwalen omdat je zo in verwondering bent geraakt over de schoonheid die je ervaart.
Als ik zoiets voorstel, klinkt er ongelovig gelach. Het kan gewoon niet. Er zijn afspraken, werk, een gezin, allerlei verplichtingen waaraan voldaan moet worden. ‘En bovendien’, zoals een wat overspannen salesmanager laatst tegen me zei: ‘wat heb ik eraan? Het lijkt me vreselijk saai. Ik moet toch iets te doen hebben?’ De maakbaarheid komt in het geding.
Eén van de oplossingen voor dit probleem kun je halen uit de Elementencirkel volgens de 5 elementenleer. In deze cirkel wordt verondersteld dat het Metaal-element het Hout-element beheerst. Dat wil zeggen, Metaal (denk aan een snoeischaar) zorgt ervoor dat het Hout niet overwoekert. En wanneer het Hout-element te groot is, kan het versterken van het Metaal-element dus een manier zijn om het Hout-element terug te dringen.
Het Metaal-element is in bijna alles het tegenovergestelde van het Hout-element. Het gaat over loslaten, acceptatie, het terugtrekken en in zichzelf keren. Net als een boom in de herfst die zijn bladeren loslaat. Je neerleggen bij de situatie en er niets aan veranderen. De emotie die passend en helpend is bij deze fase, is verdriet. Om te kunnen accepteren, helpt het om te huilen. Zoals we allemaal hebben ervaren wanneer een naaste overleed.
En wanneer de gesprekken met mijn cliënten zich verdiepen, en ik doorvraag op de ‘verplichtingen’ die ze voelen en waar ze zo hard voor werken, ontdek ik vaak dat de verplichtingen niet zo hard zijn. Wanneer ze worden losgelaten, vergaat de wereld niet. MAAR het leidt wel vaak tot pijn of verdriet bij henzelf of bij anderen. Ze nemen dan eigenlijk afscheid van een doel dat ze voor ogen hadden en dat levert een mini-rouwproces op. Juist om te voorkomen dat ze dat verdriet voelen, blijven ze aanpakken, werken en oplossen.
En dus zeg ik tegenwoordig op de ongeduldige vraag ‘wat kan ik er aan doen’: ‘huil.’ Leer accepteren, omarm de mislukking en neem het verlies en schep zo ruimte om in de toekomst werkelijk creatief te zijn.
Door: Floris Lemmen
